Δύσκαμπτος μεγάλος δάκτυλος

Ο δύσκαμπτος μεγάλος δάκτυλος αποτελεί τη συνηθέστερη αιτία αρθρίτιδας στην περιοχή. Είναι εκφυλιστικής μορφής και δημιουργεί στην περιοχή μεγάλο ραχιαίο οστεόφυτο. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα την δυσκαμψία του δακτύλου, γεγονός που περιορίζει την έκτασή του και προκαλεί έντονο πόνο. Ο δύσκαμπτος μεγάλος δάκτυλος μπορεί να παρουσιαστεί σε όλες τις ηλικίες από 15 ετών και άνω, ενώ είναι πιο συχνός στις γυναίκες.

Δύσκαμπτος μεγάλος δάκτυλος: Ανατομία της περιοχής

Η περιοχή του άκρου ποδός αποτελείται από τα οστά, τα οποία συνδέονται μεταξύ τους με τις αρθρώσεις. Αυτές είναι πολύ σημαντικές, καθώς  επιτρέπουν στα οστά την κίνησή τους καθώς και τη μεταβατική κίνηση από τη στήριξη στη φτέρνα  στη στήριξη των δακτύλων. Κοινώς, οι αρθρώσεις είναι αυτές που συμβάλλουν σε μεγάλο βαθμό στη βάδιση και στην προσαρμογή του πέλματος στο έδαφος. Αναλυτικότερα, κάθε δάκτυλο του άκρου ποδός αποτελείται από δύο με τρία οστά, τις φάλαγγες. Η πρώτη φάλαγγα, η οποία βρίσκεται στη βάση του δάκτυλου, συνδέεται, μέσω της άρθρωσης (μεταταρσοφαλαγγική άρθρωση), με ένα μεγαλύτερο οστό, το μετατάρσιο. Οι άκρες των οστών καλύπτονται από το χόνδρο, μια μαλακή επιφάνεια, η οποία διευκολύνει την ολίσθηση μεταξύ των οστών αυτών. Ο αρθρικός θύλακος και οι σύνδεσμοι περιβάλλουν την άρθρωση και συγκρατούν τα δύο οστά σε ένα σταθερό άξονα. Η άρθρωση προστατεύεται από τις τριβές, από μικρές κύστες, τους ορογόνους θυλάκους, οι οποίοι εντοπίζονται ανάμεσα σε αυτήν και το δέρμα. Τέλος, τα οστά και οι μύες συνδέονται μεταξύ τους με τους τένοντες και χάριν αυτών τα δάκτυλα μπορούν να κάμπτονται και να τεντώνονται.

Όταν λοιπόν  ο χόνδρος που καλύπτει τα οστά του μεγάλου δακτύλου φθείρεται, οι άκρες του μεταταρσίου και της πρώτης φάλαγγας δεν ολισθαίνουν ομαλά. Τα οστά έρχονται σε άμεση επαφή, με αποτέλεσμα την τριβή τους κατά την κίνηση της άρθρωσης. Έτσι, προκύπτει ο δύσκαμπτος μεγάλος δάκτυλος. Η βαρύτητα της φθοράς και η έκτασή της οφείλεται σε διάφορες λόγους, όπως το σχήμα του δακτύλου, πιθανούς τραυματισμούς και τη χρήση του ποδιού. Με την εξέλιξη της νόσου, το οστό παραμορφώνεται και στις άκρες του δημιουργούνται οστεόφυτα ( οστικές προεξοχές ).

Ο δύσκαμπτος μεγάλος δάκτυλος και τα στάδιά του

Ο δύσκαμπτος μεγάλος δάκτυλος εξελίσσεται στα παρακάτω στάδια:

1. Πρώιμο στάδιο ή Στάδιο I: Σε αυτό το στάδιο οι αλλοιώσεις είναι ήπιες και η ύπαρξη οστεοφύτων ελάχιστη. Παρόλα αυτά πόνος και δυσκαμψία παρουσιάζονται στην πρώτη μεταταρσιοφαλαγγική άρθρωση. Εδώ, ο δύσκαμπτος μεγάλος δάκτυλος για να θεραπευτεί δεν χρειάζεται κάτι περισσότερο από μια συντηρητική αγωγή.
2. Ενδιάμεσο στάδιο ή Στάδιο II: Ο δύσκαμπτος μεγάλος δάκτυλος παρουσιάζει αλλοιώσεις μέτριες και ξεκινά ο σχηματισμός νέου οστού στην κεφαλή του μεταταρσίου και τη φάλαγγα, ο οποίος συνοδεύεται με υποχόνδρια σκλήρυνση και οστικές κύστες. Σε αυτό το στάδιο γίνεται εμφανής  περιορισμός της ραχιαίας κάμψης και η αντιμετώπιση που συνιστάται είναι η χειρουργική.
3. Προχωρημένο στάδιο ή Στάδιο III: Σε αυτό το σημείο, η αρθρίτιδα έχει αναπτυχθεί πλήρως με αποτέλεσμα το μεγάλο περιορισμό της κινητικότητας της άρθρωσης. Ο σχηματισμός οστεοφύτων είναι εκτεταμένος και ο δύσκαμπτος μεγάλος δάκτυλος αντιμετωπίζεται μόνο χειρουργικά.

Πώς δημιουργείται ο δύσκαμπτος μεγάλος δάκτυλος;

Αν και δεν γνωρίζουμε πώς δημιουργείται ο δύσκαμπτος μεγάλος δάκτυλος, υπάρχουν κάποιοι παράγοντες, οι οποίοι μπορεί να τον προκαλέσουν. Αυτοί είναι οι εξής:

1. Η κληρονομική επιβάρυνση: Σε μεγάλο ποσοστό ασθενών, ο δύσκαμπτος μεγάλος δάκτυλος είχε παρουσιαστεί και σε κάποιο άλλο μέλος της οικογένειας.
2. Η οστεοαρθρίτιδα στην μεταταρσιοφαλαγγική άρθρωση: Ο δύσκαμπτος μεγάλος δάκτυλος μπορεί να δημιουργηθει από φθορές και διατμητικές δυνάμεις σε αυτή την άρθρωση.
3. Τραυματισμοί: Ο δύσκαμπτος μεγάλος δάκτυλος συνδέεται κάποιες φορές με οξείες κακώσεις.

Τι συμπτώματα προκαλεί ο δύσκαμπτος μεγάλος δάκτυλος;

Τα συμπτώματα που προκαλεί ο δύσκαμπτος μεγάλος δάκτυλος είναι τα εξής:

1. Η δημιουργία εξόστωσης ( κότσι ) στην ραχιαία επιφάνεια του δακτύλου
2. Η δυσκαμψία της άρθρωσης, η οποία σταδιακά με τον καιρό χειροτερεύει
3. Παραμόρφωση του ποδιού, λόγω δημιουργίας οστικών προεξοχών στην άρθρωση
4. Πόνος, ο οποίος αρχικά είναι ανεκτός και στιγμιαίος και εντοπίζεται στην περιοχή της άρθρωσης. Αργότερα, μπορεί να εξαπλωθεί και σε ολόκληρο το πόδι. Ο πόνος εξελίσσεται όσο εξελίσσεται και η νόσος, με αποτέλεσμα να γίνει εντονότερος και να εκδηλώνεται ακόμα και με την απλή επαφή ρου ποδιού στο έδαφος.

Πώς διαγιγνώσκεται ο δύσκαμπτος μεγάλος δάκτυλος;

Ο δύσκαμπτος μεγάλος δάκτυλος μπορεί να εντοπιστεί με την κλινική εξέταση, καθώς παρατηρείται η έκπτωση της κινητικότητας της άρθρωσης. Ο ιατρός μπορεί να ζητήσει κάποιες απεικονιστικές εξετάσεις. Η συνηθέστερη είναι η απλή ακτινογραφία, κατά την οποία φαίνονται τα οστά στο εσωτερικό του σώματος και έτσι μπορεί να διαπιστωθεί ο βαθμός της παραμόρφωσης του άκρου ποδός. Εάν χρειάζονται επιπλέον πληροφορίες, μπορούν να πραγματοποιηθούν κι άλλες εξετάσεις, όπως υπερηχογράφημα και σπανιότερα αξονική ή μαγνητική τομογραφία.

Πώς θεραπεύεται ο δύσκαμπτος μεγάλος δάκτυλος;

Στα αρχικά στάδια, ο δύσκαμπτος μεγάλος δάκτυλος μπορεί να αντιμετωπιστεί με μια συντηρητική αγωγή με τη χρήση αντιφλεγμονωδών φαρμάκων για την ανακούφιση των συμπτωμάτων και αργότερα στην τοπική έκχυση, μέσα στην άρθρωση, στεροειδών.  Σε περιπτώσεις όμως όπου η συντηρητική μέθοδος δεν επιφέρει τα επιθυμητά αποτελέσματα και ο δύσκαμπτος μεγάλος δάκτυλος δεν υποχωρεί, τότε συνιστάται η χειρουργική αντιμετώπιση.  Η χειρουργική επέμβαση πραγματοποιείται είτε με γενική αναισθησία , είτε με περιοχική αναισθησία του κάτω άκρου. Ανάλογα με την περίπτωση, ο ιατρός αποφασίζει με ποια τεχνική θα επέμβει στην περιοχή, δηλαδή στα οστά ή / και στην ίδια την άρθρωση. Αυτές είναι:

1. Καθαρισμός της άρθρωσης: Σε αυτήν την περίπτωση αφαιρούνται μόνο τα οστεόφυτα.
2. Οστεοτομία βράχυνσης: Πραγματοποιείται συνήθως σε ασθενείς νεαρής ηλικίας, των οποίων ο χόνδρος παρουσιάζει ήπιες φθορές και το μετατάρσιο και η φάλαγγα του μεγάλου δακτύλου είναι μακρύτερα σε σχέση με τα οστά των υπολοίπων δακτύλων. Είναι μια επέμβαση, όπου αφαιρείται τμήμα του μετατάρσιου οστού, έτσι ώστε αυτό να μικρύνει και να μην επιβαρύνει την άρθρωση. Κατά τη διάρκεια αυτής της επέμβασης, ο χειρουργός κόβει και αφαιρεί μικρό τμήμα του οστού και τα τμήματα που απομένουν τα στερεώνει με βελόνες, βίδες ή καρφίδες. Η ίδια τεχνική μπορεί να πραγματοποιηθεί και στη φάλαγγα. Τα αποτελέσματα είναι η μείωση του πόνου και της πίεσης που ασκείται στην άρθρωση από τα δύο οστά.
3. Αρθροπλαστική: Η επέμβαση αυτή πραγματοποιείται σε περιπτώσεις όπου ο χόνδρος είναι ιδιαίτερα φθαρμένος ή όταν τα οστά είναι πού κοντά. Η επέμβαση ξεκινά με μια τομή, η οποία γίνεται σε συγκεκριμένο σημείο του αρθρικού θύλακου. Από εκεί αφαιρείται ο φθαρμένος χόνδρος της φάλαγγας και καθαρίζεται το οστό. Ο θύλακος τοποθετείται και συρράφεται στη θέση του κατεστραμμένου χόνδρου και έτσι δημιουργείται μια τεχνητή άρθρωση. Πολλές φορές, αντί για μέρος του θύλακος, μπορεί να χρησιμοποιηθεί μεταλλικό ή πλαστικό στέλεχος στην άκρη της φάλαγγας.
4. Χειλεκτομή: Στην επέμβαση αυτή πραγματοποιείται εκτομή των άκρων της φάλαγγας και του μεταταρσίου σε γωνιά κλίσης 90 μοιρών.

Ο χρόνος διάρκειας της επέμβασης εξαρτάται από τη μέθοδο και τις συνδυαστικές ενέργειες, αλλά συνήθως κυμαίνεται στα 45 με 90 λεπτά. Οι παραπάνω τεχνικές μπορούν να πραγματοποιηθούν συνδυαστικά.

Μπορούν όλοι οι ασθενείς να χειρουργηθούν;

Σχεδόν όλοι οι ασθενείς μπορούν να χειρουργηθούν. Οι περιπτώσεις όπου ο δύσκαμπτος μεγάλος δάκτυλος δεν μπορεί να χειρουργηθεί, είναι σε καταστάσεις συγκεκριμένων παθήσεων, όπως βαριάς μορφής διαβήτη ή σε άτομα με σοβαρό πρόβλημα στο κυκλοφορικό σύστημα.

Fast Track Anaesthesia

Ο Δρ. Νικόλαος Μπαξεβάνος σε αποκλειστική συνεργασία με την εξειδικευμένη σε ορθοπεδικές επεμβάσεις αναισθησιολόγο Δρ. Μαριάννα Κορρέ MD MSc Phd, εφαρμόζουν με πολυετή εμπειρία σε όλες τις επεμβάσεις τους πρωτοκόλλα fast track anaesthesia 24ωρης νοσηλείας.
Με τη μέθοδο αυτή ο ασθενής απολαμβάνει πολλαπλά οφέλη.

Κυριότερα αποτελούν:

• Ένα 24ωρο παραμονής στο νοσοκομείο
• Γρηγόρη επιστροφή στην καθημερινότητα
• Δεν υπάρχει ανάγκη για μεταγγίσεις αίματος σε ποσοστό 99%
• Ο ασθενής άμεσα μετεγχειρητικά δεν φέρει παροχετεύσεις, ουροκαθετήρα ή συσκευές αναλγησίας στην σπονδυλική στήλη

Ποιες οδηγίες πρέπει να ακολουθηθούν μετά τη χειρουργική επέμβαση;

1. Μετά το χειρουργείο και για τις επόμενες 24 με 48 ώρες θα πρέπει να αποφεύγεται η στήριξη στο πόδι.
2. Για τον περιορισμό του πόνου και του οιδήματος θα πρέπει να λαμβάνονται αντιφλεγμονώδη και αναλγητικά φάρμακα.
3. Αποχή από επαγγέλματα όπου απαιτείται πολύωρη ορθοστασία ή περπάτημα, για περίπου 2 με 3 μήνες.
4. Κατά τη διάρκεια της νύχτας, θα πρέπει το πόδι να τοποθετείται σε ψηλότερο επίπεδο από αυτό της καρδιάς, για την αποφυγή οιδήματος
5. Εφαρμογή ειδικού υποδήματος αποφόρτισης
6. Φυσιοθεραπεία, η οποία θα περιλαμβάνει ασκήσεις με μικρές κινήσεις του άκρου ποδός και των δακτύλων.